Dr hab. Jacek Bieroń prof UJ pracuje w Zakładzie Optyki Atomowej Instytutu Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się teorią atomu. W ramach współpracy z fizykami z konsorcjum CompAS (Computational Atomic Structure = https://compas.github.io) konstruuje i rozwija programy komputerowe, służące do modelowania elektronowej struktury atomów i jonów. J. Bieroń zajmuje się między innymi badaniem łamania symetrii dyskretnych w układach atomowych, poszukiwaniem elektrycznych momentów dipolowych, obliczeniami struktur elektronowych w atomach superciężkich, oddziaływaniami powłok elektronowych z momentami elektromagnetycznymi jąder atomowych. W wolnych chwilach tłumaczy książki popularno-naukowe.

 

Dlaczego złoto jest żółte czyli efekty relatywistyczne w chemii i fizyce atomowej

Zjawiskami w mikroświecie rządzą prawa mechaniki kwantowej, natomiast zjawiskami w skali makro rządzą równania teorii względności. W wykładzie będę się starał pokazać, że teoria względności odgrywa istotną rolę w opisie struktury atomów i molekuł, w fizyce atomowej i w chemii – wpływa między innymi na kolory metali szlachetnych, oraz podwyższa napięcie akumulatora samochodowego.

Dr Szymon Sikora jest astrofizykiem i kosmologiem. Pracuje w Zakładzie Astrofizyki Relatywistycznej i Kosmologii, w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W swojej pracy naukowej zajmuje się zagadnieniem wpływu wielkoskalowych struktur znajdujących się we Wszechświecie na pomiary wielkości fizycznych, ważnych z punktu widzenia kosmologii. W tym celu bada szczególne rozwiązania w ramach ogólnej teorii względności, zwłaszcza w kontekście teorii zaburzeń. Pasjonuje się zagadką ciemnej materii oraz ciemnej energii.

Więcej niż kalkulator. O możliwościach algebry komputerowej

Popatrzmy, gdzie patrzymy. Czym jest okulografia?

Metafora mówi, że oczy są zwierciadłem duszy. Faktycznie, obserwując, gdzie ktoś patrzy, możemy się wiele dowiedzieć o tym, co go interesuje, jak postrzega rzeczywistość. Ale jak to badać? Służy nam do tego okulograf, z angielska nazywany także eyetrackerem, sprytne urządzenie, które wykorzystując promieniowanie podczerwone, pozwala określać ruch naszj gałki ocznej, a więc miejsce, w które patrzymy. Wystarczy złożyć tę informację z rejestracją obrazu przed nami i gotowe.

Dr Urszula Pajdosz-Śmierciak pracuje na stanowisku asystenta w Zakładzie Radioastronomii i Fizyki Kosmicznej Obserwatorium Astronomicznego Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ. W swojej pracy naukowej zajmuje się głównie obserwacjami w zakresie radiowym, w tym badaniem niskoczęstotliwościowej i wielkoskalowej emisji synchrotronowej związanej z supermasywnymi czarnymi dziurami rezydującymi w centrach aktywnych galaktyk.

 

Czarna dziura na talerzu – czyli jak powstało zdjęcie supermasywnej czarnej dziury w galaktyce M87

Możliwość wyodrębniania detali danego obiektu niebieskiego – zdolność rozdzielcza – zależy od długości fali na jakiej go obserwujemy oraz od wielkości apertury naszego teleskopu. Im większy teleskop – tym lepiej, jednak na pewnym etapie obecna inżynieria stawia przed nami ograniczenia nie do pokonania.

Co można by osiągnąć, gdyby powstał teleskop wielkości Ziemi?

Dokładniej rzecz biorąc – radioteleskop, którym za pomocą (wartej pierwszej Nagrody Nobla za odkrycia astronomiczne) interferometrii radiowej bezpośrednio zaobserwowano supermasywną czarną dziurę w centrum pobliskiej, aktywnej galaktyki M87 w - do tej pory nieosiągalnej - skali horyzontu zdarzeń.

Jak to zrobić i czym właściwie są aktywne jądra galaktyk?

Co może radioastronomia czego nie może optyka i na czym polega synteza apertury?