Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Pomiń baner

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Rok akademicki 2015/2016

15 października 2015
Fizyka w Gwiezdnych Wojnach
dr Witold Zawadzki

5 listopada 2015
Po co fizycy bawią się atomami?
mgr Mateusz Wojtaszek

3 grudnia 2015
Atomy - cząstki czy fale?
dr Tomasz Kawalec

14 stycznia 2016
Prawdziwe oblicze Słońca
mgr Janusz Nicewicz

3 marca 2016
Interfejs mózg-komputer
dr Anna Sochocka

17 marca 2016
Fizyka w "Gwiezdnych Wojnach"
dr Witold Zawadzki

7 kwietnia 2016
W jaki sposób fizyka widzi i leczy?
dr Katarzyna Dziedzic-Kocurek

21 kwietnia 2016
Po co fizycy bawią się atomami?
mgr Mateusz Wojtaszek

2 czerwca 2016
Cool physics - czyli o niskich temperaturach słów kilka
dr Anna Majcher

16 czerwca 2016
Co kryją w sobie aktywne galaktyki?
mgr Natalia Żywucka

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Prelegenci

Dr Witold Zawadzki pracuje w Zakładzie Fotoniki w Instytucie Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zajmuje się plazmą oraz ultraszybką spektroskopią laserową. Jak sam mówi, w pracy "strzela z lasera w plazmę". Jego zainteresowania badawcze obejmują optykę atomową, fotonikę i technikę laserową. Angażuje się również w popularyzację fizyki (wykłady popularnonaukowe, warsztaty przyrodnicze, konkursy fizyczne, np. "Lwiątko", "Świetlik").

Jest współredaktorem czasopism "Foton" i "Neutrino". Był członkiem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Fizycznego. Poza tym interesuje się lotnictwem cywilnym i awioniką.

Fizyka w Gwiezdnych Wojnach - 15 października 2015, 17 marca 2016

Fantastyczny świat przedstawiony w "Gwiezdnych Wojnach" jest pełen niezwykłych technologii i urządzeń, o których dzisiaj można tylko pomarzyć: unoszące się w powietrzu pojazdy, podróże w hiperprzestrzeni, miecze świetlne, supermocne lasery. Wiele z tych koncepcji uznaje się obecnie za sprzeczne z prawami fizyki. Niektóre natomiast, choć dzisiaj niewykonalne, wydają się możliwe do realizacji.

Mgr Mateusz Wojtaszek jest pracownikiem i doktorantem Zakładu Fizyki Nanostruktur i Nanotechnologii Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ. W swojej pracy zajmuje się badaniem przewodnictwa elektrycznego przez nanostruktury, czyli układy tysiąc razy mniejsze niż grubość ludzkiego włosa.


Poza badaniem i manipulacją pojedynczymi atomami w świecie ultra-wysokiej próżni zajmuje się także popularyzatorstwem fizyki. Od kilku lat angażuje się w projekty edukacyjne i badawcze na Wydziale FAIS, bierze udział w akcjach popularyzująych fizykę i inne nauki przyrodnicze, a od niedawna uczy w jednym z Krakowskich liceów.

Po co fizycy bawią się atomami? - 5 listopada 2015, 21 kwietnia 2016

Koncepcja atomów pojawiła się już wiele stuleci temu w filozofii. Od około XVII wieku idea była potwierdzana coraz to nowymi odkryciami. Jednak dopiero od trzydziestu lat człowiek jest
w stanie obserwować pojedyncze atomy na powierzchni ciał stałych. Od ponad ćwierćwiecza jest
w stanie nimi manipulować, a trzy lata temu nakręcono pierwszy film w skali atomowej metodą poklatkową. Jest to niesamowite osiągnięcie!

​Nasuwa się jednak pytanie - po co to robić? Dlaczego fizycy bawią się atomami? Z jakich powodów nimi poruszają, manipulują, traktują je prądem czy budują z nich struktury? Czy tylko dla zabawy? W nauce chodzi przecież o coś więcej. W czasie wykładu dowiecie się, dlaczego ta naukowa zabawa jest niezmiernie ważna i w jaki sposób jest oraz jak może być w przyszłości wykorzystywana w technice i inżynierii, by służyć rozwojowi społeczeństwa.

Dr hab. Tomasz Kawalec jest adiunktem w Zakładzie Fotoniki Instytutu Fizyki im. Mariana Smoluchowskiego. Zajmuje się doświadczalną fizyką atomową, a w szczególności oddziaływaniem światła z atomami. W swoich eksperymentach, używając pól magnetycznych i światła, chłodzi grupy atomów do temperatur bliskich zera bezwzględnego. Następnie bada ich zachowanie w nietypowych polach elektromagnetycznych, jakie pojawiają

się przy powierzchniach metalicznych i dielektrycznych.

Poza tym interesuje się m.in. elektroniką, łącznością radiową, kolejnictwem i astrofotografią.

Atomy - cząstki czy fale? - 3 grudnia 2015

Otaczająca nas materia i my sami zbudowani jesteśmy z atomów – a te z kolei z protonów, neutronów i elektronów. Zazwyczaj wyobrażamy je sobie jako mikroskopijne sztywne kulki – cząstki. W pierwszej połowie XX wieku Louis de Broglie w swojej pracy doktorskiej zaproponował podejście zupełnie nieintuicyjne – opiszmy te cząstki jako... fale!

Czy takie podejście da się potwierdzić eksperymentalnie? Jakie cząstki możemy opisać przy pomocy podejścia falowego? Czy da się to podejście zastosować na przykład do człowieka? Jak przygotować atomy, żeby móc spróbować zobaczyć ich właściwości falowe?

W czasie wykładu odpowiem na te pytania, a pierwszą wskazówką niech będzie fakt, że praca doktorska de Broglie'a warta była nagrody Nobla!

Mgr Janusz Nicewicz jest doktorantem w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Obecna tematyka jego badań obejmuje koronalne wyrzuty masy ze Słońca oraz ich wpływ na magnetosferę ziemską.


Jest także nauczycielem astronomii w Młodzieżowym Obserwatorium Astronomicznym w Niepołomicach, gdzie przeprowadza prelekcje i seanse w planetarium dla młodzieży szkolnej, gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej. Prowadzi działalność popularyzującą astronomię wśród dzieci i młodzieży, prowadząc wykłady i pokazy nieba w Niepołomicach, jak i poza nimi.

Prawdziwe oblicze Słońca - 14 stycznia 2016

Od wieków Słońce fascynowało, utożsamiane było z bóstwami, a zaćmienia traktowano jako zły omen. Uważane za byt absolutny budziło respekt, ale dawało też pewność, że „jutro nadejdzie nowy dzień". Współczesne wyniki obserwacji dały nam odpowiedź na nurtujące nas pytania: o wiek Słońca, jego pochodzenie, budowę, przyszłe losy, a także o wpływ na nas żyjących na Ziemi.

Obserwatoria kosmiczne takie jak SOHO (Solar and Heliospheric Observatory) czy STEREO (Solar and Terrestrial Relations Observatory) umożliwiły nam pełniejsze zrozumienie mechanizmów zachodzących wewnątrz, jak i w zewnętrznych warstwach atmosfery Słońca. W trakcie wykładu poznamy to prawdziwe, nie zawsze miłe oblicze naszego Słońca.

Dr Anna Sochocka jest adiunktem w Zakładzie Technologii Gier na Wydziale Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ, koncentruje się na badaniach z pogranicza biofizyki, bioinformatyki, elektroniki i medycyny.


Zaangażowana jest w badania nad budową i zastosowaniem interfejsów mózg-komputer i szeroko pojętej interakcji człowiek-komputer.

Interfejsy mózg-komputer pozwalają na sterowanie komputerem wyłącznie przy pomocy mózgu, bez pośrednictwa mięśni, a ich budowa i funkcjonowanie opiera się na od dawna znanej elektroencefalografii.

Systemy BCI (ang. brain-computer interface) są używane m. in. w neurobiofeedbacku, który poprzez zabawę pozwala wprowadzać zmiany w mózgu, zwiększając tym samym u badanego kontrolę nad jego funkcjonowaniem.

Interfejs mózg-komputer - 3 marca 2016

Wtyczka do mózgu z filmu "Matrix", chipy w mózgu z "Johny Mnemonic'a", zaprogramowani żołnierze z "G.I Joe", maszyny sterowane myślami z "Transformersów" z dnia na dzień, z roku na rok stają się coraz bardziej "science" niż "fiction". Te niegdyś futurystyczne pomysły stały się dziś szansą na lepsze życie ludzi chorych, którzy nie mogą komunikować się z otoczeniem.

Już dzisiaj interfejsy mózg-komputer umożliwiają pacjentom pisanie tekstów lub podstawowe sterowanie maszyną za pomocą świadomie generowanych fal mózgowych.
Żeby jednak stworzyć efektywny interfejs mózg-komputer należy najpierw zrozumieć jak "działa" ludzki mózg i poznać techniki pozwalające na jego "podglądanie".

Podczas wykładu omówione zostaną niektóre z metod pozwalających na nieinwazyjną eksplorację naszego mózgu, zasadę działania i metody działania obecnych interfejsów BCI. Będzie również podjęta próba odpowiedzi na pytanie czy interfejsy mózg-komputer są bardziej „science" czy „fiction".

Dr Katarzyna Dziedzic-Kocurek jest biofizykiem pracującym jako adiunkt w Zakładzie Fizyki Medycznej Instytutu Fizyki UJ.


Zajmuje się badaniem właściwości układów porfirynowych, wykorzystując do badań źródło promieniowania synchrotronowego. Druga gałąź badań dotyczy stosowania metod spektroskopowych i mikrospektoroskopowych jako potencjalnych metod diagnostycznych.

Prowadzi również działalność popularnonaukową będąc w przeszłości zaangażowaną w projekt szkoły letniej "Poławiacze Pereł" czy "Uniwersytet Dzieci", pisząc cykl artykułów w czasopiśmie "Style i Charaktery". Jest nauczycielem klasy uniwersyteckiej w V LO w Krakowie oraz współredaktorem kwartalników "Foton" i "Neutrino" wydawanych przez Instytut Fizyki UJ.

Od wielu lat pasjonuje się muzyką chóralną, śpiewając w chórze Voce Angeli.

W jaki sposób fizyka widzi i leczy? - 7 kwietnia 2016

Za początki fizyki medycznej uznaje się rok 1895, kiedy to Wilhelm Roentgen odkrył promieniowanie X i wykorzystał je do "sfotografowania" dłoni swojej żony. Była to nietypowa "fotografia", bowiem był na niej uwidoczniony układ kostny dłoni...

O tej i innych metodach diagnostycznych oraz o metodach terapeutycznych, które ściśle wykorzystują prawa fizyki u podstaw swojego działania będzie można usłyszeć więcej podczas wykładu. Porozmawiamy m. in. o tym, jak zaglądnąć do wnętrza owocu i głowy szczura bez rozkrawania ich, jak sprawdzić dokładność wypełnienia zęba plombą oraz jak za pomocą dźwięku zobaczyć uśmiech.

Dr Anna Majcher jest fizykiem, pracuje jako asystent na Wydziale Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ. Jej badania leżą na pograniczu chemii i fizyki - bada ona przede wszystkim własności fizyczne nowych materiałów, takie jak magnetyzm i ciepło właściwe, w szerokim zakresie pól magnetycznych i temperatur (do temperatur subkelwinowych włącznie). Ostatnio skupia się głównie na tematyce magnetyków molekularnych - materiałów zbudowanych z pojedynczych molekuł, które porządkują się w zero- (tzw. magnesy na pojedynczej molekule), jedno- (magnesy łańcuchowe) i wyżej-wymiarowe struktury. Materiały takie, ze względu na ich lekkość, optyczną przejrzystość i możliwość rozpuszczania ich i umieszczania w matrycach, są dobrymi kandydatami do zastosowań np. w dyskach o molekularnej gęstości zapisu.


Jest ona laureatką licznych stypendiów, m.in. Stypendium Prezydenta Miasta Krakowa dla szczególnie uzdolnionych studentów oraz uczestników studiów doktoranckich krakowskich uczelni wyższych, a także Stypendium im. Mariana Smoluchowskiego z funduszy KNOW. W 2013 roku obroniła z wyróżnieniem pracę doktorską na Wydziale FAIS UJ.

Oprócz badań naukowych, Annę Majcher pasjonuje dydaktyka i podróże, a także literatura fantastyczna i fantastycznonaukowa.

Cool physics - czyli o niskich temperaturach słów kilka - 2 czerwca 2016

Czym jest temperatura? Według jednej z definicji można ją zdefiniować jako „wielkość fizyczną mierzoną termometrem" i jest to definicja całkiem poprawna. Zresztą porozmawiamy także o zamieszaniu wokół tego jak, i w jakich jednostkach się ją mierzy.

Każdy wie mniej więcej, co oznaczają pojęcia ciepło i zimno, ale skąd to się bierze? Co robią molekuły, kiedy się je oziębi? Czy można chłodzić w nieskończoność? Co stanie się z przepływem prądu? Czy materiały mogą ujawniać nowe własności pod wpływem temperatury?

Wykład sięgnie do podstawowych pojęć i za ich pomocą przejdziemy do zagadnień nowoczesnej fizyki ciała stałego. Będzie też okazja do wspomnienia o skraplaniu gazów i krakowskim w tym udziale.

Mgr Natalia Żywucka jest doktorantką w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Obecnie zajmuje się badanie blazarów w różnych zakresach promieniowania elektromagnetycznego. Dodatkowo angażuje się w popularyzację astronomii podczas cyklicznych wykładów ,,Wieczory z Gwiazdami" odbywających się raz w miesiącu w Obserwatorium Astronomicznym UJ.


Współpracuje również z Krakowskim Młodzieżowym Towarzystwem Przyjaciół Nauk i Sztuk, gdzie prowadzi zajęcia warsztatowe z astronomii dla uczniów szkół gimnazjalnych i licealnych.

Co kryją w sobie aktywne galaktyki? - 16 czerwca 2016

Aktywne galaktyki są jednymi z najjaśniejszych i najbardziej energetycznych źródeł jakie możemy obserwować we Wszechświecie. Ich promieniowanie jest rejestrowane w bardzo szerokim zakresie - od najdłuższych fal radiowych po krótkie gamma. Większość energii emitowanej przez aktywną galaktykę nie jest produkowana przez gwiazdy, jak to się odbywa w zwykłych galaktykach podobnych do naszej Drogi Mlecznej, lecz przez jej centralną część zwaną jądrem aktywnej galaktyki. 

Dzięki rozwojowi technik obserwacyjnych oraz wysłaniu obserwatoriów i teleskopów poza granice ziemskiej atmosfery, uzyskaliśmy możliwość wyjaśnienia ich budowy oraz skomplikowanych procesów fizycznych zachodzących w aktywnych galaktykach. W trakcie wykładu porozmawiamy o czarnych dziurach, dyskach akrecyjnych i dżetach.